تاریخچه شیرآلات به کدام زمان بر می گردد؟
اولین شیرهایی که به وسیله انسان اختراع شد، در واقع همان چیزی است که امروزه به عنوان (دریچه) آب بند می شناسند. دریچه ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازه ای امروزی در واقع همان آب بندهای قدیمی هستند.
بنابراین شاید فکر کنید که شیرآلات زاده جهان مدرن و امروزی هستد اما، تاریخچه شیرآلات به ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. در ابنیه و بخصوص کاخ های دوران باستان، علاوه بر لوله های سفالی برای انتقال جریان آب، ردپای استفاده از شیرهایی از جنس طلا، نقره، مرمر و فلزات دیگر برای کنترل مسیر و جریان خروج آب نیز به چشم میخورد.
برای هدایت آب به فواره ها و خانه های خصوصی از لوله کشی و شیرآلات بهره می بردند، مثلا در قصر سلطنتی مینوآن Minoan در جزیره کرِت Crte علاوه بر لوله های سفالینه برای لوله کشی و آبیاری، شیرهای نصب شده ای از جنس طلا، نقره و سنگ مرمر نیز وجود داشته است. بین سال های ۱۰۰۰ قبل از میلاد تا ۴۷۶ بعد از میلاد استفاده از لوله های سربی و شیرهای مرمرین و نقره ای در حمام های خصوصی و عمومی رونق و رواج داشته است. در قرن چهارم میلادی نیز رومیان از لوله کشی و شیرآلات برای هدایت آب به ۱۱حمام عمومی، ۸۵۶ حمام خصوصی و ۱۳۵۲ فواره و آب انبار استفاده می کردند.
جالب است بدانید که در ابتدا، خروجی آب سرد و گرم یکپارچه نبود و از دو شیر مختلف برای آنها استفاده می شد تا اینکه در سال ۱۹۳۷، فردی به نام آل موئِن که دانشجوی شهر سیاتل واشنگتن بوده است، یکی از دستانش با جریان آب داغ می سوزد و همین اتفاق جرقه تولید اولین شیرها با خروجی آب سرد و گرم یکپارچه میشود.
که طرح اولیه ی او مورد قبول واقع نشد و بین سال های ۱۹۴۰میلادی (۱۳۱۹ شمسی) و ۱۹۴۵میلادی (۱۳۲۴ شمسی) او موفق شد تا اولین شیر کلاسیک مقبول با عملکرد مناسب را طراحی کند. و بالاخره مردم می توانستند دمای آب خروجی از شیر را تنظیم کنند تا به دمای دلخواه خود برسند.
پیشنهاد مطالعه: پنج دلیل برای اینکه شیر آشپزخانه ایرانی نخریم
به غیر از آل موئن، لندیز پری هم نیز درگیر طراحی های خلاقانه شیرآلات شده بود. که توانست در سال ۱۹۴۵ اولین شیر آب تک ضرب (با دسته ربع گرد) را به منظور فراهم کردن امکان کنترل بهتر حجم آب خروجی طراحی کند. که طراحی او در سال ۱۹۵۲ به عنوان اختراع ثبت شد و برای اولین بار در سال ۱۹۵۴ توسط شیرآلات دلتا (که امتیاز این اختراع را خریداری کرده بود) به دنیا معرفی شد.
پس از آن، شیرآلات الکترونیکی در اوایل ۱۹۸۰ به منظور صرفه جویی درمصرف آب و با توجه به بهداشتی بودنشان تولید و به بازار برای استفاده عرضه شدند. که استفاده از شیرآلات الکترونیکی در سرویس های بهداشتی عمومی رایج شد به دلیل بهداشتی تر بودن این نوع شیرآلات چرا که نیازی نبود مصرف کننده هنگام باز کردن شیر آن را لمس کند فقط کافی بود که دست خود را مقابل سنسور (حسگر) های تعبیه شده در شیر قرار دهد و آب جاری شود.
واژه شیر آب برای شیرآلات از کجا آمده است؟
شیر، نماد قدرت و صلابت است. در معماری های قدیم از شیر در ستون ها و تزئینات کاخ ها و بناها استفاده می کردند. و از آنجا که در دوران باستان نیز پادشاهان شیر جنگل را نماد قدرت می پنداشتند، مهار کردن چنین موجودی نشانه توان کنترل و قدرت بی اندازه به حساب می آمد. در نتیجه برای تزئین بناها و آب نماها از سر شیر یا کل بدن او استفاده می کردند.
پیشنهاد مطالعه: آموزش برق انداختن شیرآلات ساختمانی
حتی پس از ساخت شیر آب های فلزی نیز، روند تزئین اهرم باز و بسته کردن آب با سر شیر همچنان ادامه یافت. احتمالا بر روی اهرم اولین شیرهایی که وارد ایران شدند نیز سر شیر قرار داشته و مردم بجای اینکه برای قطع و وصل جریان آب از جمله «اهرم را بچرخان» استفاده کنند، می گفتند «شیر را ببند/ باز کن». این اصطلاح با وجود حذف قسمت تزئینی به شکل شیر از شیرهای آب، تا به امروز استفاده می شود.
چرا نام شیرآلات از کلمه ی شیر (جنگل) گرفته شده است؟
در دوران باستان شیر جنگل، نماد قدرت به حساب می آمد و مهار آن نشانه ی قدرت بی حد و حصر بود. به همین دلیل از سرِ شیر و یا کل بدن آن در تزئین بناها و آب نماها استفاده زیادی میشد. حتی اولین شیرهای آب فلزی نیز به شکل سرِ شیر ساخته شدند و تزئین اهرم باز و بسته کردن آب با سرِ شیر مرسوم بود. همچنین اصطلاح «شیر را باز کن/ ببند» از همان زمان رایج شد و حتی پس از حذف بخش تزئینی سرِ شیر از شیرآلات، نیز تا به امروز استفاده می شود.
گردآوری شده توسط فروشگاه لوازم ساختمانی محمودی رئوف
